Quyết tâm công phá tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm trong thực thi công vụ

Chiều 31/5, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã phát biểu giải trình những vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm, đặc biệt về vấn đề đã làm nóng nghị trường của Quốc hội sáng nay là về tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức né tránh, thiếu trách nhiệm, sợ sai trong thực thi công vụ. 

4 nguyên nhân khiến cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, hiện trạng này chúng ta đều có một nhìn nhận là không chỉ diễn ra đơn lẻ mà diễn ra ở nhiều địa phương, ở cả một số bộ, ngành trung ương, trong một bộ phận công chức, trong các hoạt động kinh tế - xã hội mà thể hiện rõ nhất là trên lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai, bất động sản, mua sắm trang thiết bị khu vực công, thủ tục hành chính, đầu tư cho phát triển doanh nghiệp, cung ứng các dịch vụ trực tiếp liên quan đến người dân và doanh nghiệp...

“Tình trạng này đã làm chậm trễ và trì trệ hoạt động công vụ, bào mòn và làm suy giảm niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với cơ quan nhà nước, cản trở động lực và nguồn lực phát triển, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội và nhất là về mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhất là trong bối cảnh đất nước chúng ta đang rất khó khăn hiện nay” - Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng chỉ rõ 4 nguyên nhân cơ bản của thực trạng này.

Thứ nhất, đó là về nhận thức và ý thức trách nhiệm cũng như năng lực chuyên môn của một bộ phận cán bộ, công chức hạn chế.

Thứ hai là về vai trò, trách nhiệm và sự nêu gương của một số người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương, có thể nói là chưa được phát huy một cách nghiêm túc, nhất là trong bối cảnh đất nước đang rất khó khăn như hiện nay.

Thứ ba là thể chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội có mặt còn bất cập, chồng chéo hoặc có những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn nhưng chậm được quy định, sửa đổi, bổ sung. Cơ chế phối hợp giữa các bộ cũng như với các địa phương cũng có những mặt chưa kịp thời, chưa đồng bộ, chưa thống nhất. Mặc dù, có thể nói vừa qua Quốc hội cũng như Chính phủ đã dành rất nhiều thời gian để quan tâm cho việc xây dựng hệ thống thể chế này, nhưng vẫn còn rất nhiều khó khăn.

Thứ tư, kỷ cương, kỷ luật hiện nay đang được siết chặt lại. Phòng, chống tham nhũng tiêu cực đang được đẩy mạnh để làm sạch Đảng và hệ thống chính trị. Hàng loạt cán bộ, công chức bị kỷ luật, khởi tố, truy tố do sai phạm nghiêm trọng đã dẫn đến tâm lý một bộ phận cán bộ, công chức sợ sai, sợ trách nhiệm. 

Tuy nhiên, Bộ trưởng nhấn mạnh, dù bất kỳ nguyên nhân nào thì cũng cần phải thống nhất hiện trạng này là vi phạm, sai phạm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, là biểu hiện của suy thoái về tư tưởng chính trị, cần nghiêm khắc phê phán, triệt tiêu và thể hiện tinh thần hết sức quyết liệt về vấn đề này. 

Theo Bộ trưởng, thực tế trong bối cảnh này nhiều bộ, ngành, các địa phương đã hết sức nỗ lực, tích cực và năng động, sáng tạo, cho nên kết quả trên một số lĩnh vực của bộ, của địa phương rất tốt. Lấy ví dụ, như trên lĩnh vực đầu tư công hay trên lĩnh vực tăng trưởng kinh tế, thu hút và phát triển doanh nghiệp của một số địa phương rất tốt để minh chứng một điều là cùng cơ chế, cùng thể chế đấy nhiều nơi vẫn rất quyết tâm và làm tốt, vẫn năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm chứ không phải đổ hết tất cả cho thể chế và cơ chế này là khó khăn, là rào cản để không làm được. Kết quả này được thể hiện qua những chỉ số rất rõ, nhất là về chỉ số cải cách hành chính, chỉ số CPI, PAPI, CPA. “Cứ nhìn vào chỉ số đấy là chúng ta có thể đong, đo, đếm, đánh giá rất cụ thể về chất lượng và hiệu quả hoạt động của các bộ, ngành cũng như là của các địa phương” - Bộ trưởng nói.

Xóa bỏ tư tưởng không làm thì không sai

Về nhiệm vụ, giải pháp, Bộ trưởng nhấn mạnh, hơn lúc nào hết chúng ta phải thay đổi để nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho cán bộ, công chức trong từng cơ quan, đơn vị phải hết sức chú trọng về công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và đạo đức công vụ, chấn chỉnh ngay bằng một cách rất quyết liệt để thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, gắn với trách nhiệm của đảng viên, cán bộ, công chức và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị của Chính Phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với đó phải thay đổi và xóa bỏ nhận thức của một số cán bộ, công chức hiện nay có tư tưởng là không làm thì không sai. Đây chính là dấu hiệu của một loại tự diễn biến, cản trở nghiêm trọng sự phát triển và đồng thời chúng ta cũng khơi dậy lòng tự trọng, bản lĩnh chính trị, tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ Nhân dân của cán bộ công, chức. 

Nhiệm vụ thứ hai được Bộ trưởng nêu rõ là thực hiện nghiêm chỉ đạo của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ để đẩy mạnh việc rà soát, đề xuất bổ sung, hoàn thiện thể chế, chính sách, nhất là trên lĩnh vực kinh tế - xã hội còn phát sinh những khó khăn, vướng mắc trên thực tiễn và những nội dung liên quan đến quyền hạn, thẩm quyền ở các cơ quan, tổ chức, nhưng đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền. 

Về thể chế hóa chủ trương của Đảng về khuyến khích bảo vệ cán bộ đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, Bộ trưởng cho biết, Bộ Nội vụ đã rất nỗ lực, đến nay đã hoàn thành tổ chức lấy ý kiến 63 tỉnh, thành, các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp nhưng vẫn còn có những vấn đề vướng về mặt pháp lý, vướng về mặt thẩm quyền, cho nên tiếp tục phải báo cáo Ban Cán sự đảng Chính phủ để báo cáo cấp có thẩm quyền.  

“Nếu cần thiết thì báo cáo với Quốc hội để Quốc hội có một nghị quyết thí điểm thì mới có thể khuyến khích, chúng ta mới có thể bảo vệ được cán bộ khi cán bộ dám nghĩ, dám làm và năng động, sáng tạo” - Bộ trưởng báo cáo.

Giải pháp khác được Bộ trưởng đề cập là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và đổi mới công vụ, công chức. Phải kịp thời biểu dương cơ quan, tổ chức, cá nhân làm tốt và xử lý nghiêm cán bộ, công chức không làm tròn trách nhiệm của mình và sợ sai trong thực thi công vụ và cũng kịp thời thay thế, điều chuyển cán bộ năng lực hạn chế, nhất là cán bộ lãnh đạo không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Hiện nay, Ban Tổ chức Trung ương cũng như Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đang rất kiên quyết về vấn đề này. 

Theo Bộ trưởng, cần xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong thực thi công vụ. Ở đâu mà người đứng đầu quyết tâm, quyết liệt, dám nghĩ, dám làm, thể hiện rõ vai trò lãnh đạo, dẫn dắt thì ở đó thành công và ở đó kỷ cương, kỷ luật công vụ rất tốt.

Cuối cùng người đứng đầu ngành Nội vụ nhấn mạnh: "Hơn lúc nào hết, đề nghị huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc một cách đồng bộ để thực hiện các giải pháp với ý thức và trách nhiệm cao nhất, quyết tâm công phá tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm và không dám làm trong thực thi công vụ. Trong đó, phát huy cao độ vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội". 

Bộ trưởng cũng đề nghị các cơ quan kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử tiếp tục nghiên cứu, phân loại vụ việc vi phạm, sai phạm có tính chất, mức độ, động cơ nếu không có vụ lợi cá nhân, không tham ô, tham nhũng thì khoan dung, khoan hồng, nhân văn hơn nữa, nhằm tạo cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, chịu trách nhiệm vì lợi ích chung./.